De lever is rechtsboven in de buik aanwezig, net boven de ribbenboog. Het weegt ongeveer 1500 gram. De galblaas is een peervormig zakje die tegen de lever aan ligt, waarin tijdelijk galvloeistof wordt opgeslagen. De belangrijkste functies van de lever zijn het opslaan van glycogeen (een belangrijke brandstof voor het lichaam), het filteren en afbreken van verschillende stoffen (zoals alcohol) en het produceren van verschillende eiwitten. De stoffen die opgenomen zijn uit voeding wordt via de poortader naar de lever getransporteerd. De lever filtert het bloed en kan eventuele gifstoffen afbreken en beschikt over een groot herstellend vermogen. Daarnaast wordt de galvloeistof in de lever geproduceerd en vervolgens getransporteerd naar de galblaas. Gal bestaat voornamelijk uit afgebroken rode bloedcellen. Als de galblaas samentrekt, wordt de galvloeistof via de galwegen naar de dunne darm gebracht, waar het nodig is om vetten te verteren.

Door het bepalen van de eiwitten die in de lever en galblaas voorkomen kan gezien worden of deze organen hun functie goed kunnen vervullen, of dat deze mogelijk beschadigd zijn. Op basis van de verschillende waarden en de eventuele klachten kan bepaald worden wat de oorzaak is. Het kan vele verschillende oorzaken hebben zoals: alcoholgebruik, medicatiegebruik, ernstig overgewicht, leververvetting, hepatitis of galstenen.

Galstenen

Als het gal indikt dan kan het verstenen en galstenen vormen. Deze zitten dan meestal in de galblaas, maar kunnen ook in de galwegen voorkomen. Galstenen zijn er in verschillende soorten en maten. Cholesterolstenen komen het meeste voor. Veel mensen hebben galstenen, maar hebben daar nooit klachten van. Als een galsteen klem komt te zitten, dan kunnen er klachten ontstaan. De klachten zijn: heftige buikpijn, ontkleurde ontlasting en/of geelzucht. De huisarts kan meestal de diagnose stellen op basis van jouw klachten.

Galstuwing

Galstuwing, of cholestase, kan ontstaan wanneer de afvoer van het galvloeistof uit de galblaas geblokkeerd is. Dit kan door verschillende aandoeningen veroorzaakt worden, zoals een probleem van de lever (hepatitis, primaire biliaire cholangitis) of levercirrose), galblaas of galwegen (galgangatresie, galstenen, galwegontsteking of tumoren van de galwegen of galblaas). Dit kan klachten geven zoals: geelzucht, jeuk, ontkleurde ontlasting en/of donkere urine. De behandeling hangt af van de oorzaak.

Galwegontsteking

De galwegen in of buiten de lever zijn ontstoken bij een galwegontsteking, of cholangitis. Dit kan ontstaan door een vernauwing of verstopping in de galwegen. Hierdoor is de doorstroom van galvloeistof minder goed en kunnen bacteriën uit de dunne darm zich nestelen in de galwegen. Dit kan een ontsteking veroorzaken. De vernauwing of verstopping wordt meestal veroorzaakt door een galsteen, maar het kan ook door een aangeboren afwijking, tumor of een parasiet. Het kan verschillende klachten veroorzaken, meestal begint het met pijn rechts bovenin de buik, koorts met koude rillingen, geelzucht en soms jeuk. Er kan levercirrose ontstaan als de kleine galwegen in de lever ook gaan ontsteken en littekenweefsel zich in de lever gaat vormen. Met bloedonderzoek en vervolgens een echo of MRI-scan van de galwegen kan de diagnose gesteld worden. De behandeling bestaat uit antibiotica in combinatie met een ingreep van de galwegen (ERCP). Het kan is sommige gevallen zo zijn dat de galblaas operatief verwijderd moet worden (bijvoorbeeld bij galstenen).

Hepatitis

Het woord hepatitis (een ontsteking van de lever) is afgeleid uit het Grieks; hepar betekent lever en itis betekend ontsteking. Meestal wordt het veroorzaakt door een virus (hepatitis A, B, C, D of E), maar het kan ook veroorzaakt worden door een auto-immuunziekte, door alcoholgebruik, een niet-alcoholische leverontsteking (NASH) of medicijnen. Doordat de lever een grote reservecapaciteit heeft ontstaan er vaak pas in een laat stadium klachten. Het kan verschillende klachten geven, waarbij het kan beginnen met algeheel ziek zijn, moeheid, verminderde eetlust, koorts, pijn rechts bovenin de buik (en eventueel met misselijkheid en braken). Later ontstaat geelzucht, ontkleurde ontlasting, donkere urine en vaak jeuk. De huisarts kan verder onderzoek doen om de diagnose te stellen.

Levercirrose

Bij levercirrose is de lever in zo’n mate aangetast door littekenweefsel dat de lever niet meer goed kan functioneren. Dit kan ontstaan door een ontsteking van de lever, de levercellen sterven af en worden vervangen door littekenweefsel. Hoe langer het probleem bestaat, hoe verder de littekenvorming zich zal uitbreiden. Het is belangrijk om dit proces op tijd te stoppen. Als het op tijd behandeld wordt dan kan het weer verdwijnen en kunnen complicaties voorkomen worden. Zonder behandeling zal het uiteindelijk tot leverfalen leiden. Het kan ontstaan door een chronische infectie, vergiftiging of een chronische ziekte (zoals hepatitis B, C of D, auto-immuun hepatitis, primaire biliaire cholangitis, chronische ontsteking door leververvetting, chronische leverbeschadiging door langdurig alcoholgebruik, hemochromatose of de ziekte van Wilson). In het begin geeft deze ziekte weinig klachten. Klachten die kunnen optreden zijn onder andere misselijkheid, verminderde eetlust, gewichtsverlies, vermoeidheid, buikpijn, geelzucht en jeuk. Door een combinatie van onderzoeken kan de diagnose gesteld worden. De behandeling hangt af van de oorzaak.

Wil je meer weten over jouw lever & galwegen? In de onderzoeken Vital Organs, Total Health en PMO uitgebreid wordt dit getest.

Bronnen

• Maag lever darm stichting: Leverfunctieonderzoek. Beschikbaar via https://www.mlds.nl/ziekten/onderzoeken/leverfunctieonderzoek/
• Maag lever darm stichting: Galstuwing. Beschikbaar via https://www.mlds.nl/ziekten/galstuwing/
• Maag lever darm stichting: Galwegontsteking. Beschikbaar via https://www.mlds.nl/ziekten/galwegontsteking/
• Maag lever darm stichting: Hepatitis. Beschikbaar via  https://www.mlds.nl/ziekten/hepatitis/
• Maag lever darm stichting: Levercirrose. Beschikbaar via https://www.mlds.nl/chronische-ziekten/levercirrose/
• Nederlandse Leverpatiënten Vereniging: De lever. Beschikbaar via https://www.leverpatientenvereniging.nl/de-lever